ĐÔNG NAM BỘ TRONG MẠNG LƯỚI TƯƠNG TÁC VĂN HÓA THỜI KIM KHÍ: NHẬN THỨC QUA PHÁT HIỆN KHẢO CỔ HỌC (2015 - 2025)
Từ khóa:
khảo cổ học, Đông Nam Bộ, mộ chum, thương mại hàng hải, tương tác văn hóaTóm tắt
Dựa trên những phát hiện khảo cổ được khai quật từ năm 2015 đến năm 2025, bài viết này làm sáng tỏ mạng lưới tương tác văn hóa đa chiều đã xuất hiện ở Đông Nam Bộ Việt Nam trong thời đại Kim khí. Thông qua việc phân tích các bộ sưu tập hiện vật - phong phú về cả chất liệu lẫn nguồn gốc - nghiên cứu này cung cấp bằng chứng sống động về sự tham gia tích cực của các cộng đồng địa phương vào mạng lưới thương mại hàng hải thời đại Đồ sắt (khoảng 2.500 - 2.000 năm trước). Phát hiện nổi bật nhất là đồ trang sức bằng ngọc nephrite có nguồn gốc từ Đài Loan và đá mica xanh ở miền Trung Philippines. Đáng chú ý, những mặt hàng thương mại giá trị cao này không chỉ giới hạn ở vùng ven biển mà chúng được tìm thấy sâu trong nội địa khoảng 50km, cho thấy một hệ thống phân phối rộng khắp thời bấy giờ. Sự du nhập của những sản phẩm giá trị cao này được coi là chất xúc tác cho sự chuyển đổi xã hội sâu sắc, thúc đẩy sự phân tầng xã hội và sự hình thành của tầng lớp tinh hoa, tù trưởng và trung tâm quyền lực địa phương trong những thế kỷ đầu Công nguyên. Dữ liệu mới này phác họa một bức tranh khác so với nhận thức trước đây, cho thấy Đông Nam Bộ Việt Nam không phải là nơi tiếp nhận các yếu tố văn hóa thụ động mà là một trung tâm năng động và là mắt xích quan trọng trong bức tranh kinh tế và văn hóa kết nối Đông Nam Á lục địa và hải đảo vào thời tiền sử và sơ sử.
