Tạp chí Khoa học xã hội Thành phố Hồ Chí Minh

THIẾC - CHÌ TRONG VĂN HÓA ÓC EO Ở MIỀN TÂY NAM BỘ QUA PHÂN TÍCH ĐỐI CHIẾU NIÊN ĐẠI DI TÍCH VÀ LOẠI HÌNH DI VẬT

NGUYỄN NHỰT PHƯƠNG — Tue, 09 Sep 2025 00:00:00 +0000

Di vật bằng thiếc - chì trong văn hóa Óc Eo ở miền Tây Nam Bộ gồm nhiều nhóm loại hình theo chức năng như: trang sức; di vật mang tính chất tôn giáo; những vật dụng dùng trong sinh hoạt, đời sống... Qua phân tích đối chiếu niên đại di tích và loại hình di vật, nghiên cứu cho thấy di vật bằng thiếc - chì trong văn hóa Óc Eo ở Tây Nam Bộ xuất hiện sớm vào khoảng thế kỷ I - III (giai đoạn văn hóa Óc Eo sớm), phát triển mạnh, đa dạng về loại hình và số lượng vào khoảng thế kỷ IV - VII (giai đoạn văn hóa Óc Eo phát triển), và giai đoạn văn hóa Óc Eo muộn (thế kỷ VIII - IX) là thời kỳ suy thoái của loại di vật bằng các chất liệu này với một số loại hình thông dụng, số lượng ít và tập trung ở những di tích lớn. Nghiên cứu cung cấp một góc nhìn mới về niên đại của di vật thiếc - chì trong nền văn hóa Óc Eo ở Tây Nam Bộ, giúp làm rõ hơn lịch sử phát triển của nền văn hóa này.

TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP TRONG THAM GIA BẢO HIỂM XÃ HỘI CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG Ở VIỆT NAM

NGUYỄN THỊ MINH NGUYỆT — Tue, 09 Sep 2025 00:00:00 +0000

Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong tham gia bảo hiểm xã hội đã được quy định trong các văn bản pháp luật. Những năm qua, nhiều doanh nghiệp đã thực hiện tốt bảo hiểm xã hội cho người lao động; bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, góp phần bảo đảm an sinh xã hội của đất nước. Tuy nhiên, bên cạnh đó tình trạng nợ bảo hiểm xã hội tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ có phát sinh và tồn đọng. Bài viết đưa ra một số đề xuất nhằm tăng cường trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động thời gian tới.

NGHIÊN CỨU PHÂN TẦNG XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: ĐÓNG GÓP CỦA VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VÙNG NAM BỘ, 2005-2025

BÙI THẾ CƯỜNG — Tue, 09 Sep 2025 00:00:00 +0000

Kỷ niệm 50 năm thành lập Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ (1975-2025), bài viết điểm lại quá trình nghiên cứu về cơ cấu xã hội/phân tầng xã hội của các nhà nghiên cứu ở Viện trong 50 năm qua, chú trọng 20 năm gần đây. Điểm luận cho thấy Viện là một trong số ít cơ quan nghiên cứu ở Việt Nam theo đuổi chủ đề này có hệ thống và dài hạn, và có những đóng góp đáng kể. Viện tiến hành được nhiều khảo sát định lượng quy mô và mang tính đại diện cho những tiểu vùng khác nhau của Nam Bộ, đề xuất một số khung phân loại giai tầng mới so với những cách phân loại cùng thời. Dựa trên khung phân tích đó, các tác giả của Viện mô tả cơ cấu định lượng phân tầng xã hội ở Nam Bộ và nhận diện tương tác của hàng chục biến số phản ánh những khác biệt kinh tế, chính trị, xã hội và văn hóa theo giai tầng. Những ấn phẩm dựa trên logic phân tích nêu trên cung cấp bức tranh rộng lớn và đa dạng về cơ cấu xã hội, phúc lợi và lối sống của cư dân Nam Bộ; góp phần có ý nghĩa vào lĩnh vực nghiên cứu phân tầng xã hội ở Việt Nam.

GIỮ GÌN VÀ PHÁT HUY DI SẢN VĂN HÓA DÂN CA CHĂM

PHẠM HOÀI PHƯƠNG — Tue, 09 Sep 2025 00:00:00 +0000

Dân ca Chăm là một thành tố quan trọng trong kho tàng di sản văn hóa phi vật thể của người Chăm tại Việt Nam, đặc biệt tại Ninh Thuận (nay thuộc tỉnh Khánh Hòa) nơi tập trung đông người Chăm sinh sống. Qua khảo sát thực địa, phỏng vấn bán cấu trúc và phân tích so sánh âm nhạc dân gian Chăm - Việt, bài viết miêu tả môi trường tồn tại của âm nhạc dân gian Chăm, phân tích các đặc trưng, mức độ tiếp biến âm nhạc Chăm - Việt, thực trạng bảo tồn và phát huy dân ca Chăm tại địa phương. Kết quả nghiên cứu cho thấy dân ca Chăm đang đối mặt với nguy cơ mai một trong bối cảnh biến đổi của hệ thống lễ hội cộng đồng Chăm và tác động của toàn cầu hóa trong văn hóa. Trên cơ sở đó, bài viết đề xuất các giải pháp giáo dục, tổ chức lễ hội, số hóa tư liệu và hỗ trợ nghệ nhân nhằm bảo tồn và phát huy di sản này.

CÔNG TÁC BỒI DƯỠNG CÔNG CHỨC, VIÊN CHỨC Ở QUẢNG NGÃI

HUỲNH THỊ THU HẠNH — Tue, 09 Sep 2025 00:00:00 +0000

Bồi dưỡng công chức, viên chức là yếu tố quan trọng trong nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Từ nguồn dữ liệu thứ cấp thu thập từ tỉnh Quảng Ngãi trước ngày 01/7/2025, bài viết phân tích công tác bồi dưỡng công chức, viên chức tại tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2019-2024. Theo đó, công tác bồi dưỡng công chức, viên chức của tỉnh được chú trọng với nội dung đa dạng, tập trung phát triển chuyên môn và quản lý, đặc biệt từ sau đại dịch COVID-19, đối với cấp xã và vùng dân tộc thiểu số. Bên cạnh đó, quy trình tổ chức và chất lượng đào tạo còn hạn chế nhất định, cần có giải pháp tiếp theo nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức hướng đến kiến tạo nền công vụ chuyên nghiệp, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của tỉnh.