QUAN ĐIỂM TRIẾT HỌC SINH THÁI TRONG ĐẠO ĐỨC KINH CỦA LÃO TỬ

Tóm tắt

Triết học sinh thái là một lĩnh vực triết học liên ngành hiện đại, hình thành từ giữa thế kỷ XX như một phản ứng phê phán đối với hệ tư tưởng khai thác và thống trị tự nhiên vốn chi phối quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa toàn cầu. Với mục tiêu xây dựng một nền tảng triết lý mới cho mối quan hệ giữa con người và thế giới tự nhiên, triết học sinh thái đề xuất thế giới quan phi nhân bản trung tâm, đề cao giá trị nội tại của tự nhiên và hướng tới một lối sống, đạo đức thuận theo tự nhiên và mô hình phát triển bền vững. Tác phẩm Đạo đức kinh của Lão Tử không trực tiếp bàn về môi trường theo nghĩa kỹ thuật hiện đại, nhưng chứa đựng nhiều khái niệm triết lý có giá trị nền tảng cho tư duy sinh thái như: “Đạo” nguyên lý sinh thành và điều phối vạn vật; “vô vi” hành xử thuận theo tự nhiên, không can thiệp cưỡng chế; “thiểu dục” và “tri túc” tiết chế dục vọng và tiêu dùng có giới hạn; “phản” chu kỳ tuần hoàn sinh thái. Những tư tưởng này không chỉ là thành tựu triết lý độc đáo của phương Đông cổ đại mà còn hàm chứa những gợi mở quý báu cho công cuộc kiến tạo đạo đức môi trường và phát triển bền vững hiện nay.