SINH QUYỂN U HUYỀN QUA THƠ CA THIỀN TÔNG ĐÔNG Á

Tóm tắt

Khái niệm u huyền (tiếng Trung 幽玄; tiếng Nhật - Yegenゆげん) là khái niệm rất quan trọng và phổ biến trong thế giới quan phương Đông. Khái niệm này mang nội dung mỹ học rõ nét nếu nhìn từ các nước Đông Á chịu ảnh hưởng văn hóa chữ Hán (Trung Hoa, Nhật Bản, Triều Tiên, Việt Nam). U huyền đóng vai trò cốt lõi trong hạt nhân mỹ học thông qua cách nhìn, cách hiểu, cách cảm thế giới của con người thiền; sinh thái u huyền bao hàm môi trường tâm linh, môi trường tự nhiên và môi trường sáng tạo cùng gặp nhau trong sự hiểu biết viên mãn về cõi thanh tịnh. U huyền tạo ra dư âm và dư tình cho thơ thiền, thách thức mọi nguyên tắc thiền học kiên cố. Nó cũng tạo ra sinh quyển tỉnh thức từ ái trong thơ thiền, kết nối các dòng tư duy thơ ca cổ điển khu vực Đông Á. Đặc biệt, nó là điểm gặp gỡ lớn nhất của nền mỹ học Nhật Bản, nơi hội đủ năng lượng của khái niệm Mẹ để tương sinh các khái niệm vĩ đại khác: aware, yoen.